Site hosted by Angelfire.com: Build your free website today!
« March 2019 »
S M T W T F S
1 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30
31
Entries by Topic
All topics  «
Blog Tools
Edit your Blog
Build a Blog
RSS Feed
View Profile
You are not logged in. Log in
Nedir
Thursday, 14 March 2019
Süngerler Nedir?

 

Süngerler nedir?

 

Latince ismi Porifera olan süngerler, gövdesi deliklerle ve kanallarla dolu, deliklerinden su sirkülasyonu olan, iki ince hücre katmanından oluÅŸan, jölemsi yapıya sahip çok hücreli canlılardır ve hayvanlar grubuna dahildirler.

Süngerlerin sinir hücreleri yoktur, ayrıca sindirim ve dolaşım sistemleri de bulunmaz. Bunun yerine vücutlarında düzenli bir su sirkülasyonu olur ve besin ile oksijen alıp atıkları dışarı verirler.

Süngerlerin biyolojik özellikleri

Boyları genellikle 1-3 santimetre arasında olur. Renkleri yeşil, kırmızı, mavi, sarı, turuncu ya da kahverengi olabilir. Yumuşak bir derileri vardır. Hareket etmezler ve 15-30 yıl yaşayabilirler.

Süngerler dört adet basit ve bağımsız hücreden oluÅŸur. Ä°lki yakalı hücrelerdir, süngerin içindeki kanalları oluÅŸtururlar. Flagella (sil) adlı organeller ise hücrelerin uçlarına baÄŸlıdır ve süngerin vücuduna su pompalanmasına yardım ederler. Su pompalanırken süngerin vücuduna oksijen ve besin girmesine ve aynı zamanda atıklarla karbondioksitin vücuttan atılmasına da yardımcı olurlar.

Ä°kinci hücre türü ise porocyte hücreleridir. Bu hücreler süngerlerin üzerindeki delikleri (porları) oluÅŸturur. Epidermal hücreler ise süngerin dış kısmındaki deriyi meydana getirir. Son olarak amibosit hücreler, epidermal hücreler ile yakalı hücreler arasında, mezenÅŸim tabaka adı verilen bir bölgede bulunurlar.

Bu hücreler de süngerin fonksiyonlarına yardımcı olur ve besinleri taşırlar. Ayrıca spikül adı verilen dikenleri yani süngerin iskelet liflerini oluÅŸtururlar. Yakalı hücrelerle birlikte çalışıp besinlerin sindirilmesini ve eÅŸeyli üreme için gamet hücresi üretilmesini saÄŸlarlar.

Süngerler pek çok ortamda yaÅŸayabilir. Yüzde 99’u tuzlu sularda yaÅŸasa da bazıları tatlı suda da yaÅŸayabilir. Okyanus tabanının 8 kilometre derinliÄŸine dek tüm yüzeylere tutunarak yaÅŸayabilirler. Tropik bölgelerde çok yüksek sayıda deÄŸiÅŸik sünger türü yaÅŸamaktadır zira sular daha ılıktır. Süngerler berrak suları tercih eder çünkü bulanık sular deliklerini tıkayabilir ve yaÅŸamak için bu deliklerle oksijen almaları gerekir.

Mercan resifleri için süngerler oldukça önemli besin kaynaklarıdır. Bilim insanları süngerlerin su kalitesini iyi ya da kötü yönlü etkilediklerini düÅŸünmektedir. Bilim insanlarının yaptığı araÅŸtırmalara göre süngerler çok hızlı nefes alabilir ve çok hızlı nitrojen verebilir. Süngerler etrafındaki suyu filtrelerken bakterileri de toplarlar ve bu bakteriler sünger için besin olarak kullanılır.

Süngerler eÅŸeyli ya da eÅŸeysiz olarak çoÄŸalabilir. Bu da onlara habitatlarında hayatta kalabilmelerinde yardımcı olur. Birçok sünger türü hem erkek hem diÅŸi yani hermafrodittir. EÅŸeyli üremede her iki cinsin rolünü de üstlenebilirler. Erkek sünger sperm üretip suya salarken diÅŸi sünger de bu spermi kullanabilir. Döllenmeden sonra sünger suya larvalar bırakır. Bu larvalar suda birkaç gün yüzer ve sonra sert bir objeye yapışır, daha sonra yetiÅŸkin bir sünger olarak büyümeye baÅŸlar.

Süngerler tomurcuklanma yoluyla eÅŸeysiz de üreyebilirler. Süngerin küçük bir parçası kopup gövdeden ayrılır ancak yaÅŸamaya devam eder ve daha sonra büyüyerek baÅŸka bir süngere dönüÅŸür. Süngerler ayrıca vücutlarındaki hasarı da onarabilir. Bu özellikleri sayesinde çok küçük ebatlarda kalsalar da suda yaÅŸayabilmeye devam edebilirler.

Deniz süngeri ne iÅŸe yarar?

Birçok sünger cinsinde bulunan kalsiyum karbonat ve silikon süngerleri kullanılamayacak kadar sert kılmaktadır ancak Spongia ve Hippospongia adlı iki sünger türü yumuÅŸak ve tamamen liften oluÅŸan iskeletlere sahiptir.

Eski zamanlarda Avrupalılar yumuÅŸak süngerleri kaskların içine dolgu olarak, taşınabilir içme gereçleri olarak ve su filtresi olarak vb. çeÅŸitli amaçlarla kullanmışlardır. Sentetik süngerlerin icadına dek deniz süngerleri temizleme araçları, resim yaparken kullanılan eÅŸyalar, seramik sır yapımında kullanılan eÅŸyalar ve gizli doÄŸum kontrol yöntemleri olarak kullanılmıştır. Ancak 20. yüzyılın ortalarında kontrolsüz balıkçılık yüzünden hem süngerler hem de endüstri zarar görmüÅŸtür.

Günümüzde kullanılan birçok sünger dokusu aslında gerçek süngerden yapılmamaktadır. Sentetik süngerler ise temizleme aracı, göÄŸüs implantları ve doÄŸum kontrol süngerleri olarak üretilebilmektedir. Bunların yapımında genellikle selüloz köpük, poliüretan köpük ve silikon köpük gibi materyaller kullanılır.

Deniz süngerleri ayrıca ÅŸiÅŸe buruncu yunuslar için de kullanılmaktadır. Bu yunuslar deniz süngerlerini gaga burunlarına tutturur, böylece deniz dibinde yemek ararken kendilerini kumlu yüzeyden korumuÅŸ olurlar. Genellikle diÅŸi yunuslar bu hareketi sergiler ve bu olay Shark Bay adlı bölgede görülmüÅŸtür.

Deniz süngerleri ayrıca ilaç yapımında da kullanılabilir zira içlerinde onlarla yaÅŸayan bazı mikrobik kimyasallar vardır ve bunlar virüsleri, bakterileri, tümörleri ve mantarları kontrol etmek için kullanılabilir.

Sünger çeÅŸitleri nelerdir?

Süngerler baÅŸlıca dört farklı türe, dört sınıfa ayrılırlar: kalkerli süngerler, silisli cam süngeri, demosponge ve sclerospongiae. Süngerler sahip oldukları spiküllere yani dikenlere göre farklı sınıflara ayrılırlar. Bu spiküller kalsiyum karbonattan ya da sünger lifinden oluÅŸabilir.


Posted by nedemeksi349 at 8:05 PM EDT
Post Comment | Permalink | Share This Post

Newer | Latest | Older